(U San Francisku je prije 88 godina pušten u saobraćaj “Golden Gejt”, jedan od najvećih mostova u svijetu – Foto: Unsplash)

Pogledajte bitne istorijske događaje koji su se odigrali na današnji dan, 27. maja.

1358 – Hrvatsko-ugarski kralj Ludovik I uručio je gradu Dubrovniku Višegradsku povelju kojom je Dubrovačka komuna dobila samoupravu, uz obavezu plaćanja godišnjeg danka i pružanja pomorske pomoći novom gospodaru.

1564 – Umro je švajcarski teolog francuskog porekla Žan Kalvin (Jean Calvin), vodja frakcije protestantizma u Ženevi (kalvinizam), koja je imala brojne pristalice u evropskim zemljama, posebno u Francuskoj (hugenoti) i izazvala velike društvene potrese. Njegovo djelo “Temelji hrišćanstva” postalo je priručnik protestantske teologije.

1679 – Engleski parlament usvojio je “Habeas Corpus Act”, zakon koji štiti gradjane od nezakonitog hapšenja i utamničenja. Osnovni principi tog zakona ugradjeni su kasnije u ustav SAD.

1703 – Ruski car Petar Veliki osnovao je novu prestonicu Rusije na ušću reke Neve u Baltičko more, Sankt Peterburg (od 1924. Lenjingrad, od 1991. ponovo Sankt Peterburg). Glavni grad Rusije bio je do 1918.

1806 – Francuska vojska je ušla u Dubrovnik, čime je Dubrovačka Republika izgubila viševekovnu nezavisnost, mada je formalno ukinuta 31. januara 1808. kada je pripojena Kraljevini Italiji.

1840 – Umro je italijanski virtuoz na violini i kompozitor Nikolo Paganini (Niccolo), čijoj su veštini savremenici pridavali magične moći. Kao kompozitor proslavio se sa šest violinskih koncerata.

1860 – Djuzepe Garibaldi (Giuseppe), u pohodu za ujedinjenje Italije, zauzeo je Palermo na Siciliji.

1868 – U Mostaru je rodjen pjesnik Aleksa Šantić, autor antologijskih pjesama “Ostajte ovdje”, “Emina”, “Veče na školju”. Pripadao je mostarskom krugu oko književnog lista “Zora”, koji je pokrenuo sa Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem.

1878 – Rodjena je američka igračica irskog porijekla Isidora Dankan (Duncan), začetnik modernog baletskog pravca u kojem dominira slobodni igrački pokret. Poznata je i po ljubavnoj romansi sa ruskim pjesnikom Sergejom Jesenjinom.

1905 – U rusko-japanskom ratu, Ruska flota doživjela je težak poraz u bici kod Cušime izgubivši 26 od 45 brodova.

1910 – Umro je nemački bakteriolog Robert Koh (Koch), jedan od osnivača bakteriologije, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1905. Otkrio je 1882. bacil tuberkuloze (Kohov bacil), izolovao je i bacil antraksa i pronašao izazivača kolere.

1923 – Rodjen je američki diplomata nemačkog porekla Hajnc Alfred Kizinger (Heinz, Kissinger), poznat kao Henri Kisindžer (Henry), jedna od vodećih ličnosti u poslijeratnoj američkoj diplomatiji. Bio je savjetnik za nacionalnu bezbednost (1969-73), državni sekretar (1973-77), dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1973. Zaslužan je za otopljavanje odnosa SAD sa SSSR i Kinom i za uspjeh mirovnih pregovora sa Vijetnamom.

1937 – U San Francisku je pušten u saobraćaj “Golden Gejt”, jedan od najvećih mostova u svijetu.

1941 – Britanska mornarica, uz pomoć avijacije, potopila je u Drugom svetskom ratu njemački ratni brod “Bizmark”. Poginulo je oko 2.300 ljudi.

1964 – Umro je indijski državnik Džavaharlal Nehru (Jawaharlal), prvi premijer nezavisne Indije i jedan od osnivača Pokreta nesvrstanih zemalja.

1992 – U redu za hljeb u centru Sarajeva od eksplozije granate 16 osoba je poginulo, a 144 su ranjene.

1997 – Šefovi diplomatija Hrvatske i SR Jugoslavije Mate Granić i Milan Milutinović potpisali su u Zagrebu konzularnu konvenciju kojom se uređuje status diplomatskih predstavništva.

1999 – Medjunarodni sud za ratne zločine u Hagu optužio je predsjednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića i još četvoricu najviših funkcionera Jugoslavije i Srbije za zločine protiv čovečnosti i ratne zločine počinjene na Kosovu.

2006 – U snažnom zemljotresu koji je pogodio indonežansko ostrvo Java poginule su 5.782 osobe, a više od 130.000 ljudi ostalo je bez domova.

2013 – Francuski film “Plava je najtoplija boja: život Adele” u režiji Abdelatifa Kešiša, osvojio je Zlatnu palmu 66. Kanskog filmskog festivala. Film je o strasnoj ljubavi dvije žene sa eksplicitnim scenama seksa.

2015 – Savjet bezbjednosti UN usvojio je Rezoluciju 2222 kojom se osudjuje svako nasilje i zloupotreba protiv novinara, medijskih profesionalaca i povezanog osoblja u situaciji oružanih sukoba i pozivaju države da ispune obaveze u pogledu njihove zaštite.

2021 – Ambasadori država-članica Upravnog odbora Saveta za provodjenje mira u BiH imenovali Kristijana Šmita (Christian Schmidt) za novog Visokog predstavnika u Bosni i Hercegovini. Dužnost preuzima 1. avgusta, kada stupa na snagu ostavka koju je, nakon 12 godina, podneo njegov predhodnik Valentin Incko.

2023 – Miloš Vučević izabran je za predsjednika Srpske napredne stranke, pošto se predsednik Srbije Aleksandar Vučić formalno povukao sa te funkcije.

2024 – Parlamentarna skupština NATO unapredila je status Kosova sa člana posmatrača na pridruženog člana. (Izvor: Beta)