U defileu u centru Banjaluke povodom proslave neustavnog 9, januara kao dana Republike Srpske, strojevim korakom gazila je i Žandarmerija koju vlast tog entiteta od 2019. godine tako obučava i naoružava da od poluvojne jednom preraste u vojnu formaciju. Ali, to ili nešto slično po dražavnom zakonu može biti samo paravojna jedinica, a zna se šta biva s nečim što je protivzakonito.
Zašto je u RS-u pored antiterorističke i jedinice za podršku formirana i Žandarmerija? Koncept je isti kao kao onaj u Žandarmeriji Srbije, što znači da će žandari pružati pomoć redovnoj policiji u vanrednim situacijama, izvršavanju složenih akcija i posebno u sprečavanju i suzbijanju terorizma. Zapovjedništvo Žandarmerije je u Banjaluci u kojem je jedna jedinica, a 10 ih je u policijskim upravama u Banjaluci, Bijeljini, Doboju, Foči, Gradišci, Istočnom Sarajevu, Mrkonjić-Gradu, Prijedoru, Trebinju i Zvorniku.
Svaki pripadnik Žandarmerije posjeduje kratko oružje, minimum jednu dugu cijev – automatsku pušku kalibra 7,62 mm, automate i pištolje u policijskom kalibru 9 mm, a imaju pancire i opremu za zaštitu od biološko hemijskih oružja. Raspolažu i sa osam oklopnih vozila “despot” koje proizvodi Tehnički remonti zavod u Bratuncu, a na njih je postavljen i mitraljez. Kupljena su tri helikoptera “ansat” iz Rusije koji mogu biti pripremljeni i za vojnu upotrebu ugradnjm platformi za dejstvo lakim pješadijskim naoružanjem.
Žandarmerijska obuka u trajanju od dva mjeseca provodi se u Centru za obuku u bivšoj kasarni u Zalužanima i realizira se u skupinama od po 40 pripadnika mlađih od 35 godina, sa prethodno završenim jednogodišnjim školovanjem u Policijskoj akademiji i najmanje godinu dana radnog iskustva na policijskim poslovima, kao i određenonm razinim fizičke spremnosti. Prema planu obuke osim izučavanja i uvježbavanja policijskih zadataka žandari se pripremaju i za taktičke postupke na terenu koji su tipično vojni, a nastavnici su pješadijski oficiri koji su iskustvo stekli službujući u specijalnim jedinicama Vojske Srbije.
Vlast u RS-u formirala je Žandarmeriju prije nego što je prošle godine krenula u vraćanje nadležnosti sa državne na entitetsku razinu, a takva formacija protumačena je i kao prijetnja ne samo bošnjačkim i hrvatskim povratnicima u taj entitet, nego i opoziciji. U Federaciji BiH je upozoreno da formiranje Žandarmerije može izazvati uznemirenje žitelja u općinama u blizini entitetske crte, ali da osim postojećih specijalnih jedinica u FBiH se neće formirati nikakve nove.
Indikativno je da u okviru Oružanih snaga BiH nema specijalnih jedinica jer njihovo formiranje nisu dopustili zastupnici iz RS-a u Državnom parlamentu čija je želja da se BiH demilitarizira što je nemoguće. Doduše, u Brigadi za taktičku podršku djeluju bataljon Vojne policije i Vojnoobavještajni bataljon, ali sa ograničenim ovlastima i standardnim pješadijskim naoružanjem.
U situaciji kakva jeste, bitno je da 6. pješadijska brigada OS BiH u Banjaluci bude depolitizirana i da uredno izvršava sve svoje zadatke, a isto važi i za 3. pješadijski puk koji nije operativni sastav nego počasni i da tako treba i da ostane. (Piše: Đuro KOZAR, vojnopolitički analitičar iz Sarajeva)
(Stavovi i mišljenja izneseni u ovom tekstu su isključivo autorovi i ne odslikavaju nužno stavove redakcije portala)