Novca za penzionere i mnoge druge radnike uništenih preduzeća, koji imaju neuvezan radni staž i niska primanja, nema. Vlast u Federaciji Bosne i Hercegovine tvrdi da novca zaista nema, s obzirom na deficit koji je premašio 536 miliona maraka. Za godinu dana potrošeno je više od 736 miliona, prema nalazima revizora. Postavlja se pitanje – gdje je novac završio?
Kako navodi Federalna.ba, Vlada Federacije je 2023. godinu započela sa suficitom od 200 miliona KM. Međutim, godina je završena sa deficitom od 536 miliona i 377 hiljada KM, što je otkriveno u izvještaju Ureda za reviziju institucija u FBiH. Tako se od početnog suficita prešlo u minus od više od pola milijarde maraka u samo 12 mjeseci. Revizori su također utvrdili da prošlogodišnji rebalans budžeta nije proveden na osnovu relevantnih podataka u skladu sa Zakonom o budžetima, uz značajna odstupanja u realizaciji planiranih prihoda i rashoda.
„Planiranje prihoda i primitaka, te rashoda i izdataka nije vršeno na osnovu realnih ulaznih podataka, niti je njihovo izvršenje praćeno na adekvatan način, potvrđuje i činjenica da su prihodi i primici ostvareni manje za 1.100.945.576 KM, a rashodi i izdaci za 564.568.459 KM od planiranih. U cilju uravnoteženja budžeta FBiH nisu preduzimane adekvatne mjere shodno članovima 36. i 37. Zakona o budžetima u FBiH, što je imalo za posljedicu ostvareni deficit u iznosu od 536.377.117 KM“, stoji u izvještaju.
Deficit bi bio još veći da nije bilo početnog suficita od 200 miliona KM. Ukupno, potrošeno je preko 736 miliona KM, pa se postavlja pitanje – gdje je taj novac? Ministarstvo finansija nudi različita opravdanja, među kojima se ističe izostanak uplate prihoda od krajnjih korisnika zbog nemogućnosti servisiranja obaveza po osnovu kredita od strane JP AC FBiH, u iznosu od 183 miliona KM, te izostanak planirane dividende od JP BH Telecoma, što je utjecalo na smanjenje prihoda za 35 miliona KM.
Usvojene izmjene i dopune Zakona o osnovama socijalne zaštite, zaštite civilnih žrtava rata i zaštite obitelji s djecom dovele su do dodatnih rashoda, za čiju realizaciju je bilo potrebno dodatnih 67 miliona KM.
„Revizorski nalaz jasno pokazuje da imamo deficit u budžetu. Na početku mandata Vlada FBiH je imala suficit. Svako ozbiljan to može da vidi“, izjavila je Alma Kratina, zastupnica u Parlamentu FBiH.
Kada se zbroje navedene stavke, dolazi se do iznosa od gotovo 630 miliona KM. Gdje je preostalih 116 miliona? Vlast i opozicija, očekivano, imaju različita mišljenja.
„Uprkos svim vašim prevarama i lažno planiranim prihodima, Ministarstvo finansija je u zakonskom roku izmirilo sve obaveze planirane budžetom za 2023. godinu. U prvih osam mjeseci ove godine, otplaćeno je preko 770 miliona KM postojećeg duga, dok novo zaduženje nije prešlo iznos od 342 miliona KM“, izjavio je Aner Žuljević, zastupnik u Parlamentu FBiH.
Ekonomisti ističu da je jedan od uzroka deficita poremećaj priliva i odliva sredstava, te činjenica da budžetski dužnici ne ispunjavaju svoje obaveze.
„Trenutni podaci su posljedica prošlih događaja. Oni sada imaju političku konotaciju, iako računovodstveno odražavaju stanje“, objašnjava Željko Šain, profesor na Ekonomskom fakultetu UNSA.
S jedne strane, Uprava za indirektno oporezivanje BiH bilježi rast prihoda od indirektnih poreza, koji se raspoređuju entitetima i Brčko distriktu. S druge strane, vlast uzima kredite da bi pokrila budžetske rupe. Profesor Šain dodaje da svaka vlada pokušava izbjeći socijalne nemire, često ideći protiv normalnih novčanih tokova.
Podsjećamo, tokom ove godine Vlada Federacije se zadužila za gotovo 342 miliona KM. Ukupan dug entiteta na dan 31.12.2023. godine iznosio je 6 milijardi i 91 milion KM, piše Federalna.ba.